Net als in het echte leven, bijvoorbeeld op je werk of in je vrienden kring, zijn er bij het spelen van bordspellen een hele hoop regels. Veel van deze regels staan netjes in de handleiding beschreven (soms wat minder goed dan andere keren), maar niet altijd.
Door de jaren heen zijn er ook veel ‘ongeschreven regels’ ontstaan die specifiek voor een bordspel gelden, specifiek binnen een spelletjes club horen of die gewoon bij goed sociaal gedrag horen. In dit blog behandelen we een aantal van deze regels, zodat jij niet verbaasd hoeft op te kijken als je raar aangekeken wordt op het breken van één van deze ongeschreven bordspel regels.
Ongeschreven bordspel regels
Hieronder behandelen we 14 ongeschreven regels waar je rekening mee kan houden als je als goed spelletjes gezelschap gezien wilt worden.
Als informatie niet expliciet verborgen hoeft te worden, wordt het gedeeld
Stel je bijvoorbeeld voor dat je een medespeler vraagt naar het aantal kaarten in zijn hand bij Kolonisten van Catan. In de regels staat nergens omschreven dat de hoeveelheid kaarten in je hand geheim is, maar ook niet dat je deze moet delen als iemand hier om vraagt. Je medespeler houdt zijn hand voor zijn kaarten en zegt: “zeg ik lekker niet”. Is dat netjes?
In theorie hoeft hij niet het aantal kaarten in zijn hand te vertellen totdat er een 7 gegooid wordt (struikrover). Maar, aangezien de hoeveelheid kaarten in je hand verborgen houden niet een essentieel tactisch onderdeel van het spel is, is het wel zo netjes dit te delen als een medespeler hier om vraagt.
Plan je pauzes zoals WC of rookpauze
Het beste is om een pauze met z’n alle tegelijk te nemen, zodat niemand op elkaar hoeft te wachten. Soms kan dat alleen niet. In zo’n situatie is het een ongeschreven regel om naar de wc te gaan direct nadat je aan de beurt bent geweest, zodat de kans dat andere op je zitten te wachten het kleinst is. Accepteer dat je hierdoor ook andermans beurten mist en niet alle informatie meer ter beschikking hebt.
Bij veel spellen is informatie verborgen en trekt iedereen zijn of haar eigen conclusies aan de hand van hoe iemand zijn beurt speelt. Als jij iemand dus niet ziet spelen kun jij deze conclusies niet trekken. Dit kan je dus ook niet aan andere spelers vragen, want wat zij weten is onderdeel van het spel.
Er is een volgorde van regels
Hierboven noemde we al even dat regels niet altijd even duidelijk zijn. Over het algemeen wordt de volgende hiërarchie van regels gehanteerd:
- tekst op de speelkaarten
- handleiding
- (regels die je online zoekt ter verduidelijking)
- ongeschreven regels
- zo spelen we het altijd
Alles is tactiek, niks is persoonlijk
Veel mensen raken geïrriteerd als ze herhaaldelijk het doelwit van bepaalde negatieve acties zijn. Dit is onderdeel van het spel. Als jij ver voor staat op de rest kun je er op rekenen dat de meeste acties tegen jou gericht zullen zijn. Dit is niet persoonlijk bedoeld, maar onderdeel van het spel. Anders zou het spel snel afgelopen zijn.
Herinner mensen hier ook vriendelijk aan die geïrriteerd raken, zo voorkom je problemen. Of overweeg een coöperatief bordspel als iemand hier niet goed mee om kan gaan. Hier vind je mijn aanraders.
Zorg dat andere niet te makkelijk je kaarten kunnen zien
Bij veel spelletjes zoals UNO is het belangrijk je kaarten geheim te houden. Maar dit is aan jouzelf. Het wordt als goed gedrag gezien om niet actief te proberen op andermans kaarten te kijken door bijvoorbeeld snel naar achteren te gaan hangen op je stoel. Maar het wordt net zo goed als goed gedrag gezien om zelf je best te doen je kaarten goed verborgen te houden, zodat medespelers niet heel de tijd scheel moeten kijken om niet in jouw hand te kijken.
Een overduidelijke vergissen mag je terugdraaien
Deze regel is er één waar veel discussie over bestaat. Als ik de host van een spelletjes avond ben, is dit een belangrijke regel voor mij, maar dit is niet bij iedereen zo. Als iemand een overduidelijke vergissing maakt, omdat hij afgeleid was, mag deze teruggedraaid worden zolang er geen nieuwe informatie bekend geworden is.
Zeker als spelletjes avonden lang duren en er in 1 beurt 3 mensen naar de wc moeten, 1 iemand drankjes gaat halen en nog iemand een telefoontje tussendoor krijgt, kan het zo zijn dat als jij eenmaal aan de beurt ben je even de focus kwijt bent en een fout maakt waarvan iedereen ziet dat dat niet de logische zet is. Deze mag je van mij altijd terug draaien. Ik wil winnen doordat ik strategisch beter gespeeld heb, niet omdat iemand een domme fout maakt.
Dit is een regel die ook zeker als je met beginners speelt naar mijn idee belangrijk is. Wil je het leuk houden voor een nieuwkomer dan moet hij het idee hebben niet direct afgestraft te worden op een klein foutje, grote kans dat hij dan geen tweede keer aansluit.
Let er alleen wel op dat mensen dit niet doelbewust gaan misbruiken, dat kan natuurlijk ook!
Begin met het plannen voordat je aan de beurt bent
Voor veel spelers is dit hartstikke logisch, maar iedereen kent wel één persoon die pas begint met nadenken als het zijn of haar beurt is. Dit zorgt er voor dat de vaart in het spel blijft en iedereen betrokken bij het spel blijft. Als één speler, van een groep van vijf, pas begint met nadenken tijdens zijn beurt, zitten vier mensen op hem of haar te wachten. Deze raken afgeleid, geïrriteerd en verdoen hun tijd.
Natuurlijk moet je soms je beurt wat aanpassen, omdat de speler voor je net jouw plannetje in de war schopt. Maar vaak ook niet, of hoef je je tactiek maar een klein beetje aan te passen waardoor je beurt 30 seconden in plaats van 5 minuten duurt.
Behandel speelkaarten netjes
Een aantal dingen waar de eigenaar van het spel zich vreselijk aan kan ergeren is hoe anderen met zijn of haar eigendom omgaan. Hieronder noem ik een aantal dingen die je absoluut niet met speelkaarten moet doen als je deze netjes wilt houden:
- buig of vouw de kaarten niet dubbel
- maak niet je vingernagels schoon met kaarten
- tik niet met kaarten op de tafel
- houd kaarten niet tegen je gezicht, haar of mond
- maak je handen schoon als je chips of nootjes of andere snacks gegeten hebt
- knijp kaarten niet samen in je hand, ze wegen niet veel dus je hoeft ze niet heel stevig vast te houden
Als je aan een spel begint, maak je deze af
Het gebeurt maar al te vaak dat iemand zegt ‘wel mee te willen doen aan een potje’, zonder te weten waar hij of zij aan begint. De ongeschreven regel is als je aan een spel begint, maak je deze af. Dit gaat hand in hand met een andere regel ‘respecteer iedereens tijd’. Jij bent maar één van een groep die meespeelt aan een spel. Iedereen is aanwezig om plezier te hebben en om het spel af te maken. Als jij halverwege stopt, neem jij dat plezier van iedereen af en heb je geen respect voor de tijd die iedereen hierin gestopt heeft.
Dit is des te meer waar voor legacy spellen!
Luister naar de regels als deze uitgelegd worden
Je bent zelf verantwoordelijk om naar de regels te luisteren als deze uitgelegd worden. Als jij te druk bent met socializen of met je telefoon, dan is dat jouw probleem. Geef niet andere uit de groep de schuld voor het gebruik van een regel die jij niet weet, maar wel had kunnen weten als je opgelet had bij de uitleg.
Behandel nieuwe spelers goed
Iemand die nieuw aan een spel begint, is hier waarschijnlijk minder goed in dan jijzelf. Zeker bij meer complexe spellen is het lastig voor nieuwe spelers om ALLE regels te onthouden. Neem je tijd deze nogmaals uit te leggen als hij of zij een fout maakt.
Gebruik daarnaast niet alles wat je in je macht hebt om deze speler te vermorzelen, waarschijnlijk heeft die geen zin om nog een keer een spelletje met je te doen.
Als laatste: leg game breaking regels of tactieken vooraf uit. Het is voor niemand leuk om er na een spelletje van 2 uur achter te komen dat ze vanaf het begin kansloos waren, omdat ze dit niet wisten.
Heb je een nieuwe speler in de groep? Overweeg dan deze bordspellen die perfect zijn voor beginners!
Geef beurten duidelijk aan
Dit zijn twee regels in één. Als iedereen zit te wachten op ‘wie zijn beurt het is’, dan ben jij dit waarschijnlijk. Ten tweede, geef duidelijk verbaal aan dat je klaar bent met je beurt, zodat de volgende speler weet dat hij of zij kan beginnen.
Ongeschreven dobbelsteen regels
Er is altijd veel discussie over dobbelstenen. Hier zijn enkele regels wat betreft de dobbelstenen waar ik mij altijd aan hou:
- als de dobbelsteen niet op tafel ligt, telt deze niet
- een dobbelsteen moet plat liggen
- rol de dobbelstenen niet op het bord
- gooi als een gewoon mens, anderen mogen je worp afkeuren als je raar probeert te gooien om hier voordeel uit te halen
Zet stelletjes uit elkaar
Als je bord- of kaartspellen met stelletjes speelt waarbij geen teams van twee gevormd worden laat je ze niet naast elkaar zitten. Het is vaak mogelijk nadrukkelijk de speler die na jou komt te weerhouden van het winnen van het spel, of juist het spel te laten winnen door een zet wel of niet te doen.
Voorkom discussie achteraf en zorg dat er minimaal één andere speler tussen zit.
Hanno is eigenaar van 123Bordspellen.com, en speelt en verzamelt sinds zijn 8ste fanatiek bordspellen.
