In de media en onderwijsland is spel en spelen afgelopen jaren een hot item geweest. Uitspraken als ‘laat kinderen vooral lekker spelen’ komen eens in de zoveel tijd terug. Maar waarom is spelen nou zo goed? En waarom zou u als ouder bordspellen meespelen?
In dit artikel zal ik mij vooral richten op het spelen van bord- en kaartspellen en wat u, als ouder, kunt doen om hier zoveel mogelijk uit te halen. Ik ben sinds 2010 werkzaam in het onderwijs. Spel en bordspellen zijn werkvormen die ik dagelijks inzet om de ontwikkeling van de kinderen te stimuleren. Er bestaan natuurlijk veel verschillende (bord)spellen, elk stimuleren weer een andere ontwikkeling. Wat ze allemaal gemeen hebben, is dat het spelen van een spel bijdraagt aan een positieve relatie met een ander.
Tips voor ouders om spellen met hun kind te spelen:
- Geniet zelf ook tijdens het spelen – leg de telefoon weg
- Stel vragen om het getalbegrip, analytisch vermogen en kritisch denken te stimuleren
- Laat uw kind niet altijd winnen
- Geef het goede voorbeeld: wees sportief na verlies
- Herken en erken de emotie
- Verwoord uw handelingen en die van uw kind
- Speel structureel een spel voor optimale ‘opbrengst’
- Geniet zelf ook!
- Zoek een spel dat bij uw kind past (TIPS!)
Een goede relatie met uw kind(eren)
Quality time voor uw gezin, neemt u de tijd? Doe de telefoon weg, laptop dicht en geniet van elkaars gezelschap. Tijdens het spelen van bordspelletjes heeft u volop aandacht voor elkaar. Het is positief voor de band tussen u en uw kind(eren). Zeker in deze moderne tijd, waarbij er veel haast is en veel (elektronische) prikkels zijn, is het een waardevol signaal voor uw kind dat u de tijd neemt voor hem of haar.
Tijdens het spelen van een bordspel komt er op een natuurlijke manier interactie tussen u en uw kind. Binnen deze ontspannen context is er dan ook eerder een ingang om over andere zaken te praten. U kunt u misschien wel voorstellen dat, als uw kind ervaart dat u de tijd neemt, hij of zij tijdens de tienerjaren ook eerder naar u toe zal komen voor de meer serieuze zaken in het leven.
Door de tijd te nemen voor uw kinderen om met hen te spelen en praten, weet u beter wat er speelt in zijn of haar leven. Het heeft dus positieve invloed op de ouder-kindrelatie. Daarnaast zijn er ook veel spellen specifiek ontwikkeld om de ontwikkeling van uw kind te helpen. Neem bijvoorbeeld eens een kijkje naar deze educatieve bordspellen!
Bordspellen leren je omgaan met emoties en zelfsturing
Tijdens het spelen van een bordspel leert uw kind omgaan met emoties en tegenslagen, iets waar wij als volwassenen nog regelmatig moeite mee kunnen hebben… Deze vaardigheid kan dus niet vroeg genoeg geoefend worden. Tijdens het spelen van een spel leren kinderen op een veilige manier omgaan met tegenslagen. Bij verlies zal hij/ zij zal leren omgaan met teleurstelling, boosheid of verdriet.
Maar spelletjes zijn niet alleen goed om om te leren gaan met emoties. Is uw kind onrustig? Of krijgt u van de leerkracht te horen dat hij/ zij zich niet goed kan richten op een taak of opdracht? Ook deze vaardigheden worden geoefend tijdens spelletjes. Binnen een spel zijn er altijd regels waar eenieder zich aan moet houden om het spel goed te laten verlopen, bijvoorbeeld wachten op je beurt. Alleen deze regel stimuleert al de zelfregulering. De eigen behoefte wordt uitgesteld.
Vooral bij het spelen van strategische spellen moet je gericht blijven op de taak, anders is de kans groot dat hij/zij het spel zal verliezen! Bij een strategisch spel moet je vooruit denken en plannen. Een bordspel is dus een gezellige manier om te werken aan de impulsbeheersing.
Om al deze sociaal-emotionele ontwikkelingen optimaal te stimuleren is het belangrijkste advies dat ik kan geven: speel mee! Uw inbreng is van essentieel belang voor een hoge ‘opbrengst’. Kinderen kopiëren het gedrag van hun ouders. Het is dus belangrijk dat u het goede voorbeeld geeft. Laat zien hoe u omgaat met verliezen, benoem de emotie en feliciteer de ander. De controle over de emotie begint bij het erkennen en herkennen van een emotie. De emotie van uw kind is er immers al, die kunt u niet laten verdwijnen. Door de emotie te erkennen laat u zien dat u hem/ haar serieus neemt. Uw kind zal zich meer begrepen voelen. Neem de tijd om dit gesprek te voeren.
Als eerst kunt u uw kind bewust maken van zijn of haar emotie. Bij jonge kinderen helpt het om de emotie die u ziet te benoemen. De volgende stap is het erkennen van de emotie. Het gevoel mag er zijn, dit betekent niet dat uw kind mag gaan schreeuwen of het op een andere extreme manier mag uiten. Erken de emotie, maar geef ook gelijk de kaders. Deze kaders geeft u door uw verwachting uit te spreken. Bijvoorbeeld: ‘ik zie dat jij je verdrietig of boos voelt, klopt dat? Wat balen dat jij je zo voelt, dan kan je zeggen ‘he, jammer’ of even tot tien tellen’. Bij winst kunt u het competentiegevoel stimuleren, geef complimenten op zijn of haar inzet en doorzettingsvermogen. Het zelfvertrouwen kan dan groeien.
Uw kind heeft een goed voorbeeld gekregen en kan deze ervaring vervolgens toepassen in spel met leeftijdsgenoten. In een nieuwe spelsituatie zal deze ervaringen de basis vormen voor zijn of haar gedrag. Het is niet erg om negatieve emoties te ervaren, maar het gaat juist om de manier waarop een persoon ermee om (leert) gaan. Zodra u uw kind laat zien hoe u een sportieve verliezer bent, is de kans groter dat uw kind dat ook leert. Wat weer positief is voor de interactie met andere kinderen.
Neem eens een kijkje bij onze lijst met beste bordspellen voor kinderen om leuke ideeën op te doen voor een bordspel die hij of zij met leeftijdsgenoten kan spelen!
Stel u voor, uw kind wordt razend na verlies… Andere kinderen zullen dan niet graag nog een keer met uw kind een spel spelen. Als uw kind emotioneel reageert tijdens verlies kunnen andere kinderen hem of haar gaan buiten sluiten of zelfs pesten… De emotionele weerbaarheid en zelfsturing is zo ontzettend belangrijk voor een succesvol en positief contact met de omgeving. Dus speel bordspellen met uw kind!
Bordspellen zijn goed voor rekenen, taal en kritisch denken!
Naast alle sociaal-emotionele voordelen, heeft het ook veel positieve invloed op de cognitie. Bij spellen waarbij u moet dobbelen leert uw kind bijvoorbeeld tellen of getallen te herkennen. Om hier een extra boost in te geven speelt u als ouder wederom een belangrijke rol. Door vragen te stellen als ‘wie zou er winnen? En waarom denk je dat?’ stimuleert u uw kind om te analyseren wie er voor staat of de grootste kans heeft op winst. Het getalbegrip wordt gestimuleerd.
Vindt uw kind de (Nederlandse) taal lastig? Dan zijn door ook verschillende spellen die hierbij helpend kunnen zijn. Doelen binnen taal richten zich bijvoorbeeld op het stellen van vragen. Dit oefenen je bij een spel als Wie is het. Ook (nieuwe) woorden kunt u oefenen bij Hints, Pictonairy of Pim pam pet. In de klas speel ik deze spellen met kinderen om nieuwe themawoorden aan te leren en de mondelinge taalvaardigheid te oefenen.
Ook worden er spellen uitgebracht speciaal gericht om het onderwijsproces te ondersteunen, Draaitaal is daar een voorbeeld van. Een spel dat zich richt op de woordenschat die nodig zijn om de CITO-toetsen te begrijpen. Een ander spel wat speciaal is ontwikkeld voor de (creatieve) taal- denkontwikkeling zijn de Story Cubes. Op deze dobbelstenen staan geen getallen, maar plaatjes. Uw kind moet aan de hand van deze plaatjes een zin of een verhaal bedenken. Een creatieve en grappige manier om de mondelinge taalvaardigheid te stimuleren.
Voor kinderen die juist meer uitdaging willen, vormen spellen ook een goed middel. Het kan zo zijn dat een meer- of hoogbegaafd kind minder voldoening en plezier haalt uit ‘gewone’ spellen. Voor hen zijn spellen interessant die een groter beroep doen op hun denkvermogen en inzicht. Spellen waarbij gezocht moet worden naar verbanden, zoals SET, Quarto classic en Vlotte geesten, kunnen kinderen prikkelen. Of juist spellen waarbij er iets gebouwd moet worden.
U kunt ook de creativiteit of het probleemoplossend vermogen stimuleren bij spellen waarbij strategie en vooruitdenken nodig is, zoals Schaken. Bij spellen waar u dingen moet onthouden (bijvoorbeeld Spokentrap) traint u het geheugen op een uitdagende manier.
Als met al heeft het spelen van bordspellen verschillende voordelen. Het is goed voor de relatie met uw kind, heeft het positieve invloed op de sociaal-emotionele, de creatieve én de cognitieve ontwikkeling. En dat allemaal terwijl u, uw kind(eren) en vrienden plezier hebben!
Geinspireerd? Bekijk dan lijst met beste bordspellen voor het hele gezin!
Hanno is eigenaar van 123Bordspellen.com, en speelt en verzamelt sinds zijn 8ste fanatiek bordspellen.
