Ga naar de inhoud

Beste spellen voor het oefenen van meetkunde met kinderen

  • 10 min read
  • door

In dit artikel wordt uitgelegd wat meetkunde is en waarom dit belangrijk is voor de ontwikkeling van kinderen. Vervolgens wordt deze ontwikkeling verder toegelicht. Tot slot worden enkele spellen geadviseerd waarmee je, als ouder of leerkracht, deze ontwikkeling bij kinderen kunt stimuleren.

Wat is meetkunde en waarom is meetkunde belangrijk?

In het onderwijs spreken we eigenlijk van meten en meetkunde. Bij meten gaat het om daadwerkelijk meten, oppervlaktes berekenen, wegen, etc. Bij meetkunde staan vormen, verhoudingen, kleuren en groottes centraal. Maar meetkunde gaat ook over de plaats van een voorwerp in een ruimte, routes, patronen of een vertaling maken van het platte vlak naar een driedimensionale situatie. Een breed onderdeel dus!

Er is ook een samenhang tussen meetkunde en je eigen ruimtelijke oriëntatie. Waar ben ik nu? Waar moet ik heen? Wat is de handigste of snelste route om daar te komen? Ook al hebben we Google maps of een Tomtom die vertelt waar we heen moeten, er zal altijd een stuk eigen vaardigheid nodig zijn om op de gewenste plek te komen.

Bij meetkunde hoort ook een bepaalde taal. Woorden die een vorm aanduiden (cirkel, vierkant) of juist een richting (links, om de hoek) of  locatie (tegenover, naast). Bij meetkunde ontwikkelen kinderen de wereld om zich heen te ordenen, daarnaast leren zij verbanden te zien.

Wat hoort bij meten en wat bij meetkunde?

Bij meten gaat het concreet om: lengte en omtrek, oppervlakte, inhoud, gewicht, temperatuur, geld, tijd en combinaties van verschillende grootheden. Meetkunde draait om: oriëntatie in de ruimte, construeren, omgaan met vormen en figuren.

De spellen die wij hieronder aanraden zijn gericht op de ontwikkeling van meetkunde.

Hoe verloopt de ontwikkeling van meetkunde?

Hieronder bespreken wij de ontwikkeling van meetkunde bij kinderen voor zowel de onder- als de bovenbouw.

Onderbouw – meetkunde oefenen voor groep 1 en 2

Bij jonge kinderen bestaat meetkunde vooral uit het ontdekken en ervaren. De ruimtelijke oriëntatie is volop in ontwikkeling, waar ben ik ten opzichte van de ander. Bij het spel Rush Hour kun je dit goed oefenen. Ook oefenen kinderen met het maken van simpele plattegronden en bouwtekeningen.

Lees ook:  Leukste familie bordspellen, om met het hele gezin te spelen

(Na)bouwen of spelen met ander constructiemateriaal is een must voor jonge kinderen. Als volwassene kun je mee bouwen en het handelen verwoorden. Hierdoor zullen de kinderen woorden leren als hoog – laag of breed – smal. Vouwen, knutselen en mozaïeken dragen ook allemaal bij aan de ontwikkeling van meetkunde.

Tot slot verkennen jonge kinderen vormen en figuren. Zo gaan zij bijvoorbeeld oefenen om voorwerpen te sorteren op één of meerdere kenmerken. Ook ontdekken zij het effect van spiegelen en een schaduw. Ook wordt er een start gemaakt met het maken en herkennen van patronen, bij het spel Speed Cups kan je dit goed oefenen!

Middenbouw – meetkunde oefenen voor groep 3, 4 en 5

In de middenbouw wordt het oriëntatievermogen verder ontwikkeld. Kinderen maken bijvoorbeeld maquettes, hiermee oefenen zij plaatsbepalen en ruimtelijke oriëntatie. Kinderen gaan routes bepalen in de wijk naar aanleiding van een plattegrond of kaart. Bij het spel het Betoverde doolhof kun je dit ontzettend goed oefenen!

Kinderen gaan experimenteren en redeneren over vormen en patronen, symmetrie en symmetrieassen komen ook aanbod. Er wordt dus echt verder geborduurd op de inzichten en vaardigheden die zij in de kleuterperiode hebben opgedaan.

In de middenbouw wordt ook een koppeling gemaakt met taal. De begrippen zijn nu gericht op het voorspellen, experimenteren en het verklaren van de onderzoeken met de bovenstaande onderdelen.

Bovenbouw – meetkunde oefenen voor groep 6, 7 en 8

In de bovenbouw gaan kinderen verder met het oefenen van kaartlezen, het berekenen van de schaal wordt ook aangeboden. Ook gaan kinderen plattegronden tekenen en uitdenken van figuren zoals een prisma. De koppeling van tweedimensionaal en driedimensionaal wordt sterk aangeboden en geoefend.

Spellen voor het oefenen van meetkunde

Zoals je hierboven hebt kunnen lezen wordt er per leerjaar een andere kant van meetkunde behandeld en aangeleerd. Om deze reden hebben wij de spellen die wij aanraden ook opgedeeld naar onderbouw en midden-/bovenbouw.

Onderbouw

Hieronder behandelen we enkele spellen die goed zijn om aan te schaffen voor kinderen in de onderbouw als je meer wilt oefen met hen!

Speed Cups 1 en 2

Speed cups
Foto door: cane

Bij Speed Cups en het vervolg Speed Cup 2 moeten kinderen patronen na leggen. De kinderen moeten bovendien een vertaling maken van een tweedimensionaal vlak naar een driedimensionaal vlak. Kinderen leren te kijken naar kleur, volgorde en posities. Het spel is door alle kleuren erg aantrekkelijk voor kinderen.

Lees ook:  Hoe speel je Camel Up? Speluitleg & Spelregels

Rush Hour

rush hour

Bij Rush Hour staan er flink wat auto’s in de file. Door de auto’s op een bepaalde manier te verplaatsen kan jij (de rode auto) eindelijk verder rijden. Tijdens het spelen van dit spel oefenen kinderen het lezen van een plattegrond. Bovendien doet dit spel een groot beroep op de ruimtelijke oriëntatie en het vermogen om vooruit te denken.

Dit spel blijft leuk voor jong en oud!

Set Junior

set junior speelbord

Set Junior richt zich op verschillende vormen en figuren. Kinderen moeten daarnaast ordenen/ kijken naar de kleuren en aantallen. Welke horen bij elkaar? Wat zijn de verschillen? Kinderen leren combinaties te maken en te sorteren waarbij ze moeten letten op alle verschillende kenmerken.

Vier op een rij

vier op een rij

Bij Vier op een rij moeten kinderen nadenken over verschillende lijnen en hoe je dit kunt bereiken. Het doel is, is om als eerste vier schijven op een rij te krijgen. Dit kan op een horizontale, verticale en diagonale lijn. Tijdens het spel moet je opletten dat je de ander niet per ongeluk helpt!

Middenbouw en bovenbouw

Voor de midden- en bovenbouw zijn wat meer complexe spellen gewenst ten opzichte van de spellen die hierboven bij de onderbouw genoemd zijn. Hieronder behandelen wij enkele van deze spellen en waarom ze goed zijn voor uw kind.

Mijn eerste Betoverde doolhof

de Betoverde doolhof
Foto door: Kilroy_locke

Het spel Mijn eerste betoverde doolhof is een avontuurlijk en spannend spel! Bij dit spel moet je de weg vinden in een doolhof, dus ontzettend goed voor de ruimtelijke oriëntatie. Onderweg kom je allemaal griezelige wezens tegen. Ook kun je elkaar dwarsbomen of per ongeluk helpen, je moet dit spel goed blijven opletten dat je jezelf helpt, maar de ander niet!

Vlotte Geesten

Vlotte Geesten is een snel en leuk kaartspel. Je moet bij dit spel goed kijken naar eigenschappen en kenmerken. Kinderen moeten kijken en nadenken over de verschillen en overeenkomsten van verschillende voorwerpen. Zo snel mogelijk moeten zij vervolgens ontdekken welk van de voorwerpen (of één van hun eigenschappen) niet op de kaart staan.

Set!

Set kaartspel voorkant doos

Set! is een vervolg op Set Junior. Ook bij dit spel staan verschillen en overeenkomsten in vorm, kleur en patronen centraal. Kinderen leren om combinaties te maken en te sorteren op basis van de verschillende kenmerken.

Qwirkle

Qwirkle

Qwirkle is een spel dat zich richt op verschillende vormen en kleuren. Het spel bestaat uit verschillende tegels. De tegels moet je met elkaar verbinden op basis van kleur of vorm. Tijdens het spelen oefen je ook het strategisch denken.

Lees ook:  Hoe Speel je Blackjack? Speluitleg & Spelregels

Khet

khet bord

Khet is een uitdagend en strategisch spel. Het is een soort schaakspel, maar dan met lasers! Je hebt speelstukken met een spiegeltje waarmee je de laser kunt beïnvloeden. Het is dus niet alleen een spel waar je de ruimtelijke oriëntatie mee oefent, het is ook een echt denkspel.

Pentago

Pentago
Foto door: Kilroy_locke

Vier op een rij, wie kent het spel niet? Pentago gaat een stap verder. De ruimtelijke oriëntatie wordt gestimuleerd, maar er wordt ook een beroep gedaan op het logisch denken en redeneren. Een stuk van het speelveld wordt elke beurt 90 graden gedraaid, je moet dus vooruit denken bij dit spel.

Quarto

quarto bord

Quarto Classic is ook weer een lastigere variant van het spel vier op een rij. Bij dit spel moet je vier speelstukken op een rij krijgen, maar zij hebben verschillende kenmerken. De vorm, kleur en hoogte zijn bijvoorbeeld verschillend. Kinderen moeten bij dit spel dus nadenken over de verschillende kenmerken van de speelstukken.

Patchwork

patchwork perfect spel voor stelletjes

Patchwork is een leuk spel voor twee personen. Het doel van het spel is is om een ‘stuk stof’ maken, je moet hiervoor verschillende vormen (lapjes stof) zo effectief mogelijk neerleggen. Tijdens het spelen oefen je het ruimtelijk inzicht. Ook moet je voorspellen en  van te voren nadenken welke stukken je graag wilt hebben om jouw lapje stof zo mooi mogelijk te maken.

Tips voor de leerkracht

De domeinen meten en meetkunde krijgen in het onderwijs regelmatig minder aandacht dan nodig is. De projectlessen zijn misschien ook net wat meer werk om voor te bereiden. Of misschien vind je het onoverzichtelijk worden zodra kinderen allemaal iets moeten op meten of nabouwen…

Toch is het belangrijk om voldoende aandacht aan deze onderdelen te besteden. Koppel er een interessant onderzoeksvraag aan en zorg voor voldoende materialen. Als je het lastig vindt om kinderen hier goed in te begeleiden, kun je de kinderen in kleinere groepjes verdelen. Laat een aantal groepjes zelfstandig spellen spelen, zodat je jouw aandacht kunt richten op de complexere lessen en instructies en activiteiten rondom meten en meetkunde. Zo blijven de lessen ook nog eens ontzettend leuk voor de kinderen!

Met de bovenstaande spellen werk je vooral aan kerndoel 32.

Kerndoel 32: de leerlingen leren eenvoudige meetkundige problemen op te lossen

Kerndoel 33: de leerlingen leren meten en leren te rekenen met eenheden en maten, zoals bij tijd, geld, lengte, omtrek, oppervlakte, inhoud, gewicht, snelheid en temperatuur.