Een prototype — vaak informeel “proto” genoemd — is een vroeg proefexemplaar van een bordspel dat nog in ontwikkeling is. Het wordt gebruikt door ontwerpers om het spelidee te testen, regels te verfijnen en gameplay te evalueren. Prototypes kunnen variëren van eenvoudige papieren versies tot bijna-afgewerkte spellen, en vormen een belangrijke stap in het ontwerpproces.
Een prototype is dus niet de definitieve versie, maar een werkmodel dat steeds wordt aangepast op basis van feedback en testen.
Kenmerken van een prototype
- ✂️ Handgemaakt of zelf geprint – vaak met knip- en plakwerk, blanco kaarten of placeholders
- 🧪 Functioneel boven esthetisch – de nadruk ligt op spelmechaniek, niet op vormgeving
- 🔁 Onderhevig aan verandering – regels, componenten en balans worden continu aangepast
- 🧑🤝🧑 Gebruikt voor playtesting – vaak eerst solo, dan met anderen
- 🧩 Kan meerdere versies hebben – elke testcyclus levert een aangepaste versie op
Sommige prototypes zijn nauwelijks herkenbaar als spel, andere zien eruit als bijna productieklare versies.
Waarom zijn prototypes belangrijk?
- Testen van spelideeën – werkt de mechaniek zoals bedoeld?
- Ontdekken van fouten – onbalans, loopholes, onduidelijke regels
- Ontwikkelen van flow – is het spel leuk, logisch en vlot genoeg?
- Feedback verzamelen – van medespelers, testers of uitgevers
- Voorbereiding op pitching – aan uitgevers of voor crowdfunding
Zonder prototypes zou elk bordspel direct naar productie moeten — iets wat zelden goed uitpakt.
Waar zie je prototypes?
- 🔄 Playtestgroepen – Prototypes worden getest in besloten of openbare spellengroepen
- 📦 Kickstarter-previews – Veel spellen op Kickstarter tonen vroege prototypes
- 🎲 Spellenbeurzen – Ontwerpers tonen en testen hun prototypes bij uitgeverstafels of in ontwerpzones
- 🎮 Online platforms – Zoals Tabletop Simulator of Print & Play voor prototyping op afstand
Voor spelers is het vaak leuk om een vroege versie te testen en feedback te geven die echt invloed heeft.
Voorbeeldsituaties
- Een ontwerper maakt een papieren proto van een nieuwe tile-laying game en test deze met vrienden.
- Op een beurs speel je een proto dat binnenkort op Kickstarter komt.
- In een reviewvideo staat in beeld: “Let op: dit is een prototype, componenten en regels zijn nog niet definitief.”
Prototype ≠ preproductie-exemplaar
Let op het verschil:
| Term | Wat is het? |
|---|---|
| Prototype | Vroeg testmodel, functioneel, vaak ruw |
| Preproductie-exemplaar | Nabije eindversie, bedoeld voor marketing/review |
| Productieversie | De uiteindelijke retailversie |
FAQ
Wat is het belangrijkste doel van een prototype in het bordspelontwerp?
Het belangrijkste doel van een prototype in bordspelontwerp is om het spelidee te testen, de regels te verfijnen en de gameplay te evalueren. Dit helpt ontwerpers om fouten te ontdekken, de spelmechaniek te verbeteren en waardevolle feedback te verzamelen.
Hoe verschilt een prototype van een preproductie-exemplaar?
Een prototype is een vroeg testmodel dat voornamelijk gericht is op functionaliteit en vaak ruw is qua uiterlijk. Een preproductie-exemplaar daarentegen is een nabije eindversie die bedoeld is voor marketing en reviews, en ziet er vaak al veel meer uit zoals het uiteindelijke product.
Waarom is playtesting belangrijk bij het gebruik van prototypes?
Playtesting is belangrijk omdat het ontwerpers in staat stelt om te zien hoe spelers met het prototype omgaan, welke spelmechanieken goed werken, en waar er verbeteringen nodig zijn. Het helpt ook om de spelbalans en -flow te testen en aan te passen op basis van echte speelsessies.
Waar kunnen bordspelontwerpers hun prototypes testen?
Bordspelontwerpers kunnen hun prototypes testen in playtestgroepen, op spellenbeurzen, via Kickstarter-previews en op online platforms zoals Tabletop Simulator of Print & Play. Deze plekken bieden mogelijkheden om feedback te krijgen van verschillende testers.
Wat zijn enkele kenmerken van een bordspelprototype?
Kenmerken van een bordspelprototype zijn dat het vaak handgemaakt of zelf geprint is, dat de nadruk ligt op functionaliteit boven esthetiek, en dat het onderhevig is aan veranderingen. Prototypes worden gebruikt voor playtesting en kunnen meerdere versies hebben naarmate het ontwerp vordert.
